29. De profeet Isaias en zijn tijd
“Heilig, heilig, heilig is Jahweh der heirscharen”! Is. 6, 3.
1. De profeet van Gods majesteit.
Wanneer iemand iets ontzettends meemaakt, zal dat een blijvende indruk op hem maken, zijn karakter beïnvloeden en een bepaalde richting geven aan zijn leven.
Zo iets overkwam Isaias, een man van hoge afkomst, zeer ontwikkeld en godsdienstig. Hij woonde in Jeruzalem en vond het heel erg, dat ook de koningen van Juda van Jahweh afvielen. Op een keer kreeg hij een visioen, waar hij hevig van schrok: hij zag Gods majesteit in de hemel, omringd door engelen, en hoorde Gods stem: “wie zal Ik zenden?”
Totaal overweldigd door de grootheid en heiligheid van God, antwoordde hij terstond: “Heer, zend mij”. Sindsdien was hij de profeet van Gods majesteit, vervuld van ontzag voor Jahweh, maar ook van een groot vertrouwen op Hem.
2. Messiaanse voorspellingen.
Toen Achaz de hulp der Assyriërs wilde inroepen tegen Israël, vermaande Isaias hem om niet op mensen, maar op Jahweh te vertrouwen. En hij kondigde de geboorte aan van een kind met de naam Emmanuel: God-met-ons. Daaruit kon Achaz opmaken, dat God het volk zou redden. Die voorzegging werd ten volle vervuld in de Godmens, geboren uit de maagd Maria. (Is. 7).
Toen het volk van Galilea weggevoerd was, troostte Isaias de doodsbenauwde Judeërs,met het “Licht der wereld”, dat juist daar zou stralen voor “het volk, dat in duisternis wandelt”. “Want een kind is ons geboren, een vorst van vrede; een rest van Israël zal zich bekeren en dan zal een twijg aan de stronk van Jesse ontspruiten.” (Is. 9-11)
3. 1 Jeruzalem bedreigd en gered.
De verwoesting, van Samaria was de laatste waarschuwing voor Juda. En Ezekias was inderdaad een gelovige koning. Hij herstelde de eredienst van Jahweh en “daarom slaagde hij in al zijn ondernemingen”. Maar na zijn wonderbare genezing onderhandelde hij met Egypte om het juk van Assyrië af te werpen. Hij versterkte de hoofdstad en liet een watertunnel uithouwen.
Isaias verzette zich tegen die politiek: men moest alleen op Jahweh vertrouwen! Weldra werd de stad belegerd, maar op het prachtige gebed van de koning wonderbaar gered. De engel van Jahweh (de pest) versloeg de vijand. Men legde dit verkeerd uit: alsof de heilige stad niet verwoest zou kunnen worden!
4. De grootste profeet van het 0. T.
Isaias of Jesaja (= God helpt) wordt de grootste profeet genoemd om de omvang van zijn geschriften en de verhevenheid van zijn gedachten, uitgedrukt in hartstochtelijke taal, oorspronkelijke beeldspraak en dichterlijke vorm.
Evenals Amos preekte Isaias tegen de godsdienstige en zedelijke ontaarding van koning en volk, wel veertig jaren lang. Het aardse koninkrijk was niet dát, dat Jahweh bedoelde; het zou vergaan, maar een ideale Davidszoon zou een nieuw Sion opbouwen.
Israël was bestemd om dat messiaanse rijk voor te bereiden, maar was ontrouw aan zijn roeping. Daarom de droeve klacht in het “lied van de wijngaard”, met de bedreiging der ballingschap. (Is. 5)
Maar toch zou God zijn plan volvoeren: Isaias was niet alleen onheilsprofeet, maar voorspelde duidelijk de redding van Israël door de Messias en de heerlijkheid van de komende heilstaat.
De ,,Profetieën der Vertroosting” in het laatste deel van het boek Isaias (40-66) met de roerende beschrijving van de lijdende “knecht van Jahweh” worden tegenwoordig aan een latere, onbekende profeet uit de tijd der ballingschap toegeschreven.
Dan zal een twijg aan de stronk van Jesse ontspruiten,
Een scheut uit zijn wortel ontkiemen.
De geest van Jahweh zal op hem rusten:
De geest van wijsheid- en verstand,
De geest van raad en sterkte,
De geest van kennis en godsvrucht,
En de vrees voor Jahweh zal hem vervullen. Is. 11, 1-3.