2. Overzicht van het Oude Testament

“Het Licht scheen in de duisternis” Jo. 1, 5.

1. Het begin van de Heilsgeschiedenis.
De Bijbel begint met een verhaal van de schepping der wereld, de zondeval der mensen en de zondvloed: de Oergeschiedenis. Maar wij zullen daarmee niet beginnen, omdat het geen geschiedenis is in de gewone zin van het woord.
Die eerste elf hoofdstukken van Genesis (= oorsprong) werden niet het eerst geschreven, maar pas in de tijd der profeten, en ze leren ons, hoe het volk in die tijd dacht over het begin van de wereld. Wij zullen die verhalen beter kunnen begrijpen na de behandeling van het Oude Verbond.
De eigenlijke Heilsgeschiedenis begon pas vele duizenden jaren na de zondeval, toen God zijn nieuwe Heilsplan ging uitvoeren, n.l. bij de roeping van Abraham, ongeveer 1900 jaar vóór Christus. Van die tussentijd weten we bijna niets.

2. Het toneel van de Heilsgeschiedenis.
In de oudheid leefden en dachten de mensen heel anders dan tegenwoordig. Om daarom het Oude Verbond goed te begrijpen, moeten we iets afweten van de toestanden in die tijd.
De Heilsgeschiedenis heeft zich afgespeeld in het Oude Oosten (zie het kaartje), vooral in het gebied van de Vruchtbare Sikkel of Halve Maan. Daarmee bedoelen we Mesopotamië tussen de Eufraat en Tigris, Syrië en Kanaän aan de Middellandse Zee, en Egypte langs de Nijl. In de tijd van Abraham hadden Egypte en Mesopotamië reeds een hoge beschaving. Het volk van Israël heeft ook in die landen gewoond en het eigen land, Kanaän, lag er tussen in. Vanzelf nam men vele gewoonten en opvattingen over. Opgravingen in die oosterse landen hebben veel daarover opgehelderd.

3. Kort overzicht van het Oude Testament.
Met behulp van het landkaartje krijgen we een goed overzicht van de voornaamste tijdperken. a) God riep Abraham uit Mesopotamië naar Kanaän, maar liet zijn nageslacht naar Egypte gaan. b) Onder Moses bevrijdde God zijn volk en voerde het weer naar het beloofde land. c) Daar brak onder koning David de glorietijd van Israël aan. d) Maar daarna werd het volk ondanks de profeten ontrouw aan God en moest voor straf in ballingschap. e) Alleen de stam Juda, de rest van Israël, keerde terug in Palestina en leefde toen in vurige verwachting van de Messias.

We verdelen het Oude Testament dus in vijf tijdperken:
I. Het tijdperk van de Aartsvaders, van Roeping en Belofte, of het ontstaan van het uitverkoren volk van God,
ongeveer van 1900 – 1700 vóór Christus.
II. Het tijdperk van Moses en de Rechters, Redding en Verbond, en de verovering van het beloofde land, Kanaän,
ongeveer van 1300 – 1050 vóór Christus.
III. Het tijdperk van grote zegen in het Davidisch Koninkrijk, het godsdienstig en wereldlijk hoogtepunt van Israël,
van ongeveer 1050 – 930 vóór Christus.
IV. Het tijdperk van rijksscheuring, verval en ballingschap, en van boete-prediking door de grote Profeten,
van 930 – 537 vóór Christus.
V. Het tijdperk van terugkeer, herstel en onderdrukking, en van bezinning door de “Rest van Israël”,
van 537 tot Christus’ Geboorte.

We onderscheiden in de geschiedenis van Israël duidelijk een opgang en een neergang, die we als volgt kunnen schetsen:

4. “Het Licht scheen in de duisternis”
Na de zondeval was er over de aarde een duisternis neergedaald van ongeloof, afgoderij en zedenbederf. Maar na vele eeuwen begon opeens het licht der waarheid te schijnen: eerst duizend jaar schemering van Abraham over Moses tot David, de tijd der opgang; daarna duizend jaar dageraad onder de profeten, tijdens de aardse neergang. Tenslotte kwam het Licht zelf in de wereld door de menswording van Gods Zoon. Laten wij dankbaar zijn, dat wij mogen leven in het volle daglicht van de Openbaring.

Bestudeer nu het landkaartje en beantwoord deze vragen:
1 Welke landen vind je op het kaartje van het Oude Oosten?
2 Welke landen of Staten liggen daar tegenwoordig?
3 Hoe kun je de naam van Vruchtbare Sikkel verklaren?
4 Waarom werd Egypte het geschenk van de Nijl genoemd?
5 Hoe ontstond daar al zo vroeg een hoge beschaving?
6 Aan welke rivieren liggen Babel, Oer, Ninivé, Assjoer, Memfis?
7 Wanneer en in welke landen begint de algemene geschiedenis?

Terug naar het overzichtNaar het volgende hoofdstuk (3)